België, Vlaanderen en Nederland tekenen intentieverklaring voor spoorlijn Gent-Terneuzen

Donderdag 25 februari 2021 — België, Vlaanderen en Nederland gaan samen de spoorontsluiting van North Sea Port verder uitwerken met het project Rail Gent Terneuzen (RGT). Om de spoorambities verder waar te maken ondertekenden verschillende partners op woensdag 24 februari een intentieverklaring.

De partners gaan samen verder plannen uitwerken voor een betere spoorontsluiting in North Sea Port tussen Gent en Terneuzen. Ze beogen hierbij drie infrastructuurprojecten:

• een nieuwe spoorverbinding tussen Zelzate (B) en Axel (NL);
• de uitbreiding en ontsluiting naar het noorden van de spoorbundel ‘Zandeken’ aan het Kluizendok (B);
• een nieuwe zuid-oostboog in het spoor ten oosten van de Sluiskilbrug (NL).

België, Vlaanderen en Nederland voorzien samen 4 miljoen euro (50/50) voor de verdere planuitwerking van RGT. De ondertekenaars zijn hoopvol dat Europa dit unieke grensoverschrijdende spoorproject mee financiert en zullen zich daarvoor gezamenlijk inzetten. Met de ondertekening van de intentieverklaring kondigt zich een nieuwe fase aan in de projectontwikkeling: de nadere uitwerking van de plannen tot 2024. De intentieverklaring voorziet ook in afspraken voor de verdere invulling van het proces en criteria om keuzes te maken.

De intentieverklaring werd ondertekend door de Belgische minister van Mobiliteit Georges Gilkinet, Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken Lydia Peeters en de Nederlandse staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat Stientje van Veldhoven. Aan Belgische en Vlaamse zijde tekenden het Provinciebestuur van Oost-Vlaanderen, de Stad Gent en de Oost-Vlaamse gouverneur Carina Van Cauter de verklaring. Aan Nederlandse zijde tekenden de Provincie Zeeland, de gemeente Terneuzen en ProRail mee. Als Nederlands-Vlaamse haven ondertekende ook North Sea Port de intentieverklaring.

Een grensoverschrijdende havenregio met multimodale en duurzame ontsluiting

Het gebied rond Gent en Terneuzen ontwikkelt zich meer en meer tot één samenhangende grensoverschrijdende regio, bijvoorbeeld inzake arbeidsmarkt, woningmarkt, cultuur en zorg. De fusie van North Sea Port tot een grensoverschrijdende haven in 2018 versterkt deze ontwikkeling.

De ondertekenende partijen uit Nederland, België en Vlaanderen delen een ambitie voor regionale groei en de ontwikkeling van een dynamisch en florerend North Sea Port. Een verdere ontwikkeling van de spoorontsluiting in het havengebied is daarbij essentieel. North Sea Port maakt deel uit van drie Europese vervoerscorridors waar spoorvervoer een belangrijk deel van uitmaakt. Door de realisatie van de drie spoorprojecten kan North Sea Port zich op Europees niveau verder ontwikkelen als grensoverschrijdende multimodale haven en verbetert de bereikbaarheid van de bedrijven.

‘Meer en beter spoor is cruciaal voor de verdere ontwikkeling van North Sea Port waar 525 bedrijven actief zijn en 100.000 mensen een job hebben.’

– Kurt Moens, eerste gedeputeerde

RGT bevordert de ontwikkeling van het multimodaal vervoer in de haven waardoor het spoor beter kan samengaan met vervoer van goederen via binnenvaart, zeevaart, weg en pijpleiding. Extra spoorontsluitingen passen ook in het klimaatbeleid door in te zetten op duurzaam transport en leefbaarheid rond en in het havengebied.

Personenvervoer

De aanleg van de spoorverbinding tussen Axel en Zelzate biedt, op termijn, kansen voor grensoverschrijdend personenvervoer tussen Gent en Terneuzen. Deze spoorlijn kan een belangrijk onderdeel vormen van het voorstadsnet van Gent en de vervoerregio, met relevantie voor Oostakker, de kanaaldorpen, Zelzate, Terneuzen en de bereikbaarheid van de bedrijven in de haven. Uit eerste studies blijkt alvast dat het reizigerspotentieel tussen Gent en Terneuzen vergelijkbaar is met soortgelijke grensoverschrijdende regionale spoorlijnen.

“De intentieverklaring is een nieuwe mijlpaal voor de verbetering van het spoornetwerk tussen Gent en Terneuzen en brengt personenvervoer een stap dichterbij.”

– Carina Van Cauter, gouverneur provincie Oost-Vlaanderen

Eerste investeringen gepland

In Vlaanderen zijn de eerste investeringen gepland. De ombouw van de R4 West en de R4 Oost voorziet alvast in de aanleg van 3 spoorkokers voor de nieuwe spoorverbinding Axel-Zelzate. Ook in Nederland zijn eerste spoorinvesteringen voorzien. RGT is (gedeeltelijk) opgenomen in het compensatiepakket ‘Wind in de zeilen’, een economisch en sociaal investeringsplan voor Zeeland na het niet doorgaan van de verhuis van de marinierskazerne naar Vlissingen.

Breed draagvlak voor beter spoor

‘Een betere spoorontsluiting voor North Sea Port past in de ambitie van de Belgische regering om het volume van het goederenvervoer per spoor te verdubbelen tegen 2030. Een betere spoortoegang naar de havens betekent winst voor de binnenlandse economie en voor de lokale bedrijven: één euro investeren in het spoor brengt gemiddeld 3 euro op voor de economie. Door vrachtwagens van de weg te halen, werken we ook voor het klimaat. Daarnaast versterkt de verbinding van Gent met Terneuzen ook de internationale samenwerking met Nederland. Ik ben tevreden dat dit project goed onderzocht wordt en wacht nu de conclusies van de studies af.’ Infrabel volgt de instemming van minister Gilkinet en is verheugd over de ambitie van North Sea Port om het spoor te ontwikkelen en kijkt uit naar de uitvoering.

– Georges Gilkinet, Belgisch minister van Mobiliteit

‘Vanuit Vlaanderen juichen we een initiatief als RGT enkel toe. Het is een voorbeeld van hoe we door middel van samenwerking onze doelstellingen inzake de modal shift kunnen bereiken, een verschuiving richting het spoor zorgt niet alleen voor een vermindering van vrachtverkeer over de weg, het geeft ook een logistieke en economische boost, met finaal een positieve impact op onze luchtkwaliteit en ons klimaat. Door middel van de Vlaamse spoorprioriteiten, opgenomen in het strategisch meerjarenplan van Infrabel, lag de focus vanuit Vlaanderen reeds op spoorlijn 204, met de intentieverklaring voor RGT verscherpen we verder de aandacht voor de Gentse havenzone.’

– Lydia Peeters, Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken

‘Het vervoer van goederen per trein is een duurzaam alternatief voor het vervoer over de weg en daarom is het goed dat we naar mogelijk nieuwe spoorverbindingen kijken. Door een oude wens voor een verbetering van de spoorverbinding tussen Gent en Terneuzen nu nader te onderzoeken komt deze een stap dichterbij. Het is goed dat Nederland en België hier samen in optrekken.’

– Stientje van Veldhoven, Nederlands staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat

‘Naast economische motieven zijn voor de drie spoorprojecten het verbeteren van duurzaamheid en leefbaarheid in en rond het grensoverschrijdende havengebied van groot belang. Inzetten op een daling van het vervoer over de weg ten gunste van duurzame alternatieven zoals spoor is de ambitie. RGT kan op termijn 8.500 vrachtwagens per maand van de weg halen, met tot 80% minder CO2-uitstoot per kilometer tot gevolg.’

– Daan Schalck, CEO van North Sea Port

‘Na het plannen van de Nieuwe Sluis in Terneuzen en de fusie van de Gentse haven met Zeeland Seaports is deze spoorontsluiting een nieuwe stap in onze grensoverschrijdende samenwerking. Een samenwerking waar we ten volle in geloven voor de verdere, duurzame, uitbouw van North Sea Port.’

– Sofie Bracke, havenschepen Stad Gent

‘Is de goederenspoorlijn rond het Kanaal van Gent naar Terneuzen voor onze haven economisch van levensbelang, met een reizigerstrein tussen Gent en Terneuzen zal onze regio pas echt één bloeiende, grensoverschrijdende woning- en arbeidsmarkt kennen. We gaan laten zien dat de agglomeratie Gent-Terneuzen bestaat en leeft. Dat is de schaal waarop in de toekomst moet worden geopereerd.’

– Jan Lonink, burgemeester van Terneuzen